ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΦΡΟΥΡΙΑ ΚΑΙ ΤΕΙΧΗ, 1821

Η ιστορία ξεκίνησε με μια Εταιρεία, η οποία εμπνεύστηκε και οργάνωσε την επανάσταση. Ήταν μια Εταιρεία ξενιτεμένων, μια συντροφιά εμπόρων και υπαλλήλων, με ταπεινή όμως καταγωγή και σ' εκείνα τα χρόνια οι ταπεινοί δεν μπορούσαν να ξεκινήσουν μια επανάσταση. Την ανέθεσαν, λοιπόν, σ' αυτούς που μπορούσαν να την ξεκινήσουν, στους ομογενείς αριστοκράτες -τους πρίγκιπες της Ρωσίας, τους πρίγκιπες της Κωνσταντινούπολης, εξόριστους και μη-, στους προύχοντες, στους αρχιερείς. Αρκετοί από αυτούς συμμερίζονταν το όραμα για μια ελεύθερη πατρίδα.
Η επανάσταση ξεκίνησε αμήχανα, όπως συνήθως συμβαίνει με τις επαναστάσεις. Επιχείρησε να αποκτήσει κράτος και εξουσία μακριά από την πατρίδα για να νικήσει τον δυνάστη. Σχεδίασε φιλόδοξα χτυπήματα μέσα στην ίδια την πρωτεύουσα του εχθρού. Κινήσεις περίπλοκες, δύσκολες, που απέτυχαν κλείνοντας τον κύκλο της Εταιρείας και των οραμάτων όσων την ακολούθησαν.
Έπειτα, την υπόθεση της ελευθερίας ανέλαβαν οι προύχοντες και οι ιεράρχες του Μόριά, οι καραβοκυραίοι των νησιών, οι αρματολοί της Ρούμελης. Για να πετύχουν, όμως, χρειάζονταν τον λαό τους. Δεν γινόταν χωρίς αυτόν. Χρειάζονταν τους πολλούς Έλληνες, αυτούς που μισούσαν τον τύραννο όσο και τη δική τους μιζέρια, που δεν διάβαζαν Διαφωτιστές, αλλά μέσα τους σιγόκαιγε ο κοινός πόθος για ελευθερία.
Με αίμα και πόνο έθρεψε ο λαός τον Αγώνα. Πάνω σε αυτά τα υλικά χτίστηκε το ελεύθερο ελληνικό κράτος μέσα στο οποίο ζούμε σήμερα. Δεν έγινε ιδανικό, όπως πολλοί ονειρεύτηκαν. Ήταν όμως η πατρίδα μέσα στην οποία οι πολλοί μπορούσαν να ονειρεύονται το καλύτερο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

«Η περιφρονημένη στις μέρες μας ταξική ανάλυση των παραγόντων που συνθέτουν κάθε ιστορικό γεγονός επανέρχεται στο βιβλίο του Γιώργου Μαργαρίτη, απαλλαγμένη όμως από τα ψιμύθια της εξιδανίκευσης των φτωχών τάξεων και στρωμάτων που συμμετείχαν στον αγώνα για την Ανεξαρτησία. Η αξία αυτού του έργου δεν έγκειται στο ότι μελετά τον ρόλο των φτωχών στρωμάτων στην Επανάσταση. Και πολλοί άλλοι το έχουν κάνει αυτό. Αφορά το ότι ο ρόλος των φτωχών εντάσσεται σ’ ένα πλαίσιο συμμαχιών και συγκρούσεων με τους προεστούς, τους καπετάνιους, τους ιεράρχες αλλά και με τα μεσαία στρώματα της διασποράς, τα οποία ίδρυσαν τη Φιλική Εταιρεία». (Γιώργος Σιακαντάρης, bookpress.gr, 23/03/2021)